mekan - kültür - beden

ön sorgulamalar – gülşah aykaç

Kentsel konut bugün benim için şunu ifade ediyor: Hacimsel olarak tanımlanmış yaşama birimlerinin, ekonomik ve politik olarak tanımlanmış kent bölgelerindeki mevcudiyeti. Sonucu ise tanımlanmış steril ve kazançlı alanlar ile tanımlanmış toplumsal sınırlar...

Çekirdek birimden topluma:
İnsanı, doğal koşullardan koruyacak yapılı çevresini oluşturan bir ‘ev’ i çekirdek birim olarak ele alacak olursak; çekirdek birimin günümüzdeki kurgulanışı, bireyi ‘toplumsal sınırlara’uyarlanma sürecine maruz bırakmaktadır. İki artı bir de standartize edilmiş beden nasıldır ?:
Mekan antropolojisi farklı kültürdeki insanların mekanı kullanma biçimlerini ele alır. Kültür, bir toplumun üyeleri tarafından paylaşılan davranış biçimlerine yol açan değer, görüş ve algılardır. Kültür ve mekan kültürü küreselleşme ile geldiği durumda topluma nasıl yön verir ?:

Tarihsel ağı içinde bugün toplum; delilik, toplumsal cinsiyet gibi bazı konularda bilgiye açıldıkça kalıplaşmış ve ezberlenmeye meyil edilen bir sanal kültür içerisine de girmektedir. Bu kalıplaşma toplum düzenini sağlamaktadır. Düzenin karşılığı kişilerin temassızlığına dönüşür. ‘Modern’ kent, birbirine saygılı ve birbiriyle temassız bireyler için ‘tasarlanır’. Bu tasarlanma durumu başlangıçta ifade ettiğim tanımlanmış kelimesinin karşılığıdır. İnsanın kendinden ve diğer insanlardan uzaklaşması anlamına gelir. Tanımlanmış, düzenli kent kültürü Avrupa ve İstanbul’da yaygınlaşmaktadır. Peki başka kültürler ve başka zamanlarda ‘toplumsal mekan’ nasıldır? Kentsel konut nasıldır ?...

Temassızlık ve düzen yarattığını düşündüğüm için eleştirdiğim moderleştirme durumunu, sosyalist ülkelerde monarşik düzene varılmadan önce; ya da kavramsal olarak var olduğu haliyle de düşünmek gerek. Üstün olma eşit olma. Öteki olarak bakmak; öteki kültür, öteki dilden öteki eve kadar, yani yan komşumuza kadar gelmiş durumda. Eşit olma durumu kentsel konutların nasıl organize edilmesiyle sağlanır ?

Çekirdek birimden insana:
Çekirdek birimlerin kendi içlerinde ve bir araya gelerek yarattıkları sosyal psikolojik durumlar neler olabilir? Yeni bir mekan kültürü yaratmanın sınırı var mıdır, nedir?:

Mekanı tanımlayan bedenin ev’ini oluşturmasındaki etken; kültürdür. Beden, davranışlarını belirleyen ve kişiliğini oluşturan etnik etkiler ile kendi mekanını yaratır.
Öteki taraftan mekan dikte edebildiği şeylerle kültürü etkileyebilir. Kolaylıkla verebileceğimiz bir örnekle; ‘hayat’ ı olan bir evde büyüyen kişinin davranışlarıyla, ‘4 artı 1 ’de büyüyen kişinin davranışları aynı değildir...